شاهانگبین یا ژلهٔ رویال (به انگلیسی: Royal jelly) از محصولات زنبورعسل میباشد.
شاهانگبین نوعی ماده غذایی است که توسط زنبورهای عسل تهیه میشود و معمولاً همه لاروها در سه روز اول زندگی از شاهانگبین تغذیه میکنند، اما این جیره غذایی از روز چهارم تغییر میکند و جای آن را مخلوطی از عسل و گرده میگیرد، و تنها ملکه تا آخر عمر بر شاهانگبین تغذیه میکند وبه نظر میرسد که این نوع غذا باعث به وجود آمدن اختلافات اساسی بین زنبورهای ماده و ملکه میگردد به طوری که طول مدت زندگی ملکه بیش از پنجاه و دو برابر طول زندگی زنبورهای کارگر است واز لحاظ حجم نیز ملکه دو تا سه برابر کارگرها میباشد.
شاهانگبین توسط زنبورهای پرستار تولید میشود واین زنبورها در روز ششم زندگی اقدام به ترشح شاهانگبین میکنند که در حقیقت مایعی سفید رنگ است که در تغذیه لاروها و به ویژه ملکه به کار میرود. اما این ترشحات در روز دوازدهم قطع میگردد و لاروهای پرستار این وظیفه را به نسل دیگری از لاروها که سن آنها کمتر است می سپارند.[۱]
زنبورهای کارگر دارای دو غده بر روی سر خود میباشند بنام غدد زیرحلقی[۲] که توانایی تولید این ماده را از سن ۱۰ الی ۱۵ روزگی دارند. رنگ شاهانگبین از سفید شیری تا زرد روشن بوده و ترش مزه میباشد. ملکه در زمان زندگی تنها با ژله رویال تغذیه میشود. تمامی لاروها در سه روز اول لاروی با این ماده تغذیه شده و بعد از ۳ روزگی آنهایی که قرار است تبدیل به کارگر شوند با عسل و گرده تغذیه شده و آن لاروی که قرار است به ملکه تبدیل شود فقط با ژله رویال تغذیه شده. شاهانگبین زود فاسد میشود و باید بعد برداشت مصرف شود.
شاهانگبین به صورت قرص و خشک شده در آمریکا موجود میباشد. شاهانگبین دارای ویتامینهای آ، سی، ای و دی به ویژة ب۱۲، ب۶، ب۲ و ب۱ میباشد.[۳]
خاصیتها
شاهانگبین یک ماده غذائی بسیار ارزشمند و داروئی است که در درمان بسیاری از ناتوانیها و امراض موثر میباشد از جمله در کاهش چربی خون، تنظیم هورمونها، کمک به باروری و تسریع در بهبودی ناتوانی جنسی، کمک به رشد استخوان، محرک رشد، اشتهاآور، رفع سختی رگها، بهبودی روماتیسم مفصلی، درمان افسردگی، افزایش دهنده مقاومت بدن در مقابله با عفونتها و جلوگیری از پیری زودرس بسیار موثر است.
نحوه نگهداری: به خاطروجود آنزیمها و هورمونهای موجود در ژله رویال بهتر است از تماس با نور و اکسیژن هوا جلوگیری نمود تا تجزیه نشود و الزاما در یخچال یا فریزر نگهداری شود.
ژله رویال به علت دارا بودن مادهای بنام استیل کولین که نقش اساسی در نقل و انتقال پیامهای عصبی ایفا میکند برای پیشگشری و درمان مشکلات عصبی نظیر آلزایمر، رعشه، اضطراب کاربرد دارد و همچنین در فعالیتهای فکری زیاد هم میتوان از این ماده استفاده کرد. در ضمن به خاطر داشتن همین ماده (استیل کولین) از رسوب کلسترول در جداره رگها که باعث سفت شدن دیواره رگها میشود و سکته را بهدنبال دارد میکاهد.[۴]
در شاهانگبین مقدار فراوانی کلاژن موجود میباشد که در استحکام یاختهها با یکدیگر نقش اساسی بازی میکند به ویژه یاختههای پوست.
