همانطور كه مي دانيد عسل طبیعی از قديمي ترين و نخستين شيرين كننده هايي است كه انسان استفاده كرده است و شامل قندهايي چون گلوكز، فروكتوز، مواد معدني همچون منيزيم، پتاسيم، كلسيم، كلريدسديم، گوگرد، آهن و فسفات است. در ضمن اينكه ويتامين هايي همچون B1 ، B2 ، B6 ، B3 ، B5 و C نيز براساس كيفيت و نوع عسل به نسبت هاي متفاوت در آن ديده مي شود.
علاوه بر موارد ذكر شده در حد كمي مس، يد و روي نيز در عسل وجود دارد. به همين جهت در حال حاضر زنبورهاي عسل يكي از بخش هاي اساسي و اصلي اقتصاد كشاورزي سالم به حساب مي آيند. از ويژگي هاي مهم عسل خاصيت ميكروب كشي آن است. عسل يك ضدعفوني كننده طبيعي است. تحقيقات انجام شده در سال هاي اخير نشان مي دهد كه گذاشتن آن بر روي زخم ها مانع عفونت مي شود. از آنجايي كه عسل حاوي مواد آنتي باكتريايي است مي تواند بخوبي باعث بهبود زخم ها شود.
زنبور عسل پيش از رسيدن به كندو در بين راه مقداري از آب شهد را جذب ميكند و چون شهد گلها حاوي “50” تا “80” درصد آب است، با اين عمل ميزان رطوبت عسل را به حدود 17 تا حداكثر25 درصد ميرساند، يعني حدودا از هر سه گرم شهدي كه زنبور عسل به كندو ميآورد، يك گرم عسل به دست ميآيد. البته عسل مناطق شمالي كشور به علت بالا بودن رطوبت هوا از آب بيشتري برخوردار است و لذا آبكي ميباشد، ولي عسل مناطق كوهستاني از آب كمتري برخوردار ميباشد.
زنبور عسل نوعي از آنزيم دياستاز به نام انورتاز را نيز به شهد اضافه ميكند كه اين آنزيم به همراه مواد قندي و نشاستهاي كه چهار پنجم وزن عسل را تشكيل ميدهند، عامل اصلي متبلور شدن يا شكرك زدن عسل به شمار ميروند. لذا اين باور كه عسل غيرطبيعي شكرك ميزند صحيح نيست، بلكه دليل متبلور شدن و رسوب دادن عسل طبيعي وجود دياستاز و همچنين
كربوهيدرات ها ميباشد. دياستاز، ذرات خيلي ريز عسل را به خود جذب كرده و باعث تهنشين شدن آن ميشود. مقدار گلوكز عسل هر چه بيشتر باشد، زودتر متبلور و تهنشين ميشود. اين خاصيت فقط در عسلهاي طبيعي و غيرتقلبي ديده ميشود، زيرا تنها عسلهاي طبيعي حاوي دياستاز هستند. مدت زمان شكرك زدن يا متبلور شدن عسل بسته به نوع گل متفاوت است و حتي در مورد عسل اقاقيا به چهار سال هم ميرسد. در كشورهاي اروپايي عسل سفت شده و متبلور شده را بيشتر ميپسندند.
تشخيص عسل طبيعي و غيرطبيعي از طريق مزه كردن غيرممكن است. براي مصرف كننده يك را ه بيشتر وجود ندارد و آن هم استفاده از ابزارهايي است كه بدن در اختيارش گذاشته است. با چشمانش شكل ظاهري عسل را ارزيابي ميكند، با بينياش آن را بو ميكند و با زبانش آن را مزه ميكند.
اگر مجموعه خصوصيات باب طبعش بود و اگر عسل عطر و طعم گلها را داشت، آن عسل واقعي است و ارزش آن را دارد كه بهايش را در حد معقول بپردازد. لازم به ذكر است مزه، عطر، طعم، رنگ و بوي عسل فقط مربوط به گل هر منطقه ميباشد و به نژاد زنبور عسل بستگي ندارد. نوع نژاد فقط در پركاري و كمكاري تاثير دارد.»
همان طور كه قبلا اشاره شد چهار پنجم وزن عسل را كربوهيدراتها تشكيل ميدهند و بقيه آن عبارت است از: پروتئين، املاح معدني، عناصر معطر، آنزيمها، ويتامينها، گرده گل و آب. هر 100 گرم عسل 330 كيلوكالري انرژي توليد ميكند. لذا عسل، غذايي مقوي و انرژيزاست و به كمك دياستازهايش چربيهاي اطراف قلب را آب ميكند. به همين دليل مصرف آن به سالخوردگان و بيماران قلبي توصيه ميشود.
چگونه عسل در درمان زخم ها مؤثر است؟
• زماني كه عسل با رطوبت بدن تماس پيدا مي كند. آنزيم گلوكز اكسيداز كه توسط زنبورها در عسل ايجاد شده است به آرامي آزاد مي شود و پراكسيد ئيدروژن ضد عفوني كننده به ميزان زيادي آزاد مي شود و مي تواند در حدي كه به خود بافت آسيب نرساند، باكتريها را نابود كند.در ادامه با جذب مايعات و مواد مقوي به منطقه آسيب ديده باعث رشد سلولي و جلوگيري از خشك شدن زخم مي شود.
• فعاليت استميك عسل باعث حضور يك لايه از مايع بين بافتها و بانداژ مي شود و باعث مي شود در هنگام نياز بدون درد جابه جا شود و سلولهاي جديد پاره نشود.به همين جهت در برخي بيمارستانهاي دنيا براي درمان زخم بستراز تركيبات آن استفاده مي شود.
در قديم هر دارويي را با عسل مخلوط مي کردند، زيرا خاصيت بهبود بخشي داروها را چند برابر مي کرده و امروزه هم از عسل در بسياري از محصولات آرايشي و بهداشتي استفاده مي کنند.
• از عسل در فرآورده هاي ضد سرفه بطور مستقيم و غيرمستقيم استفاده مي شود . مزه مزه و غرغره شربت عسل براي برطرف کردن زخم هاي دهان و ورم گلو بسيار سودمند است. عسل ضد آسم است.
• عسل با اينکه بسيار شيرين است، براي دندان ها و لثه مضر نيست، بلکه لثه ها را سالم مي سازد و دندان ها را سفيد مي کند.
• دستگاه گوارش را پاک مي سازد و ضد اسهال است. در تحقيقات ثابت شده اثر بسيار مفيدي برعفونت هاي معده با هليکو باکتر پيلوري دارد. از اين رو ضد زخم معده و دستگاه گوارش است.
• عسل در درمان آب مرواريد ( کاتاراکت ) مفيد است.
• عسل بادشکن است و براي معالجه قولنج روده تجويز مي شود و در مسموميت هاي غذايي، دستگاه گوارش را پاک مي سازد.
• دوست کبد و پادزهر است، پس در بيماري هاي کبدي مصرف آن مفيد است .سکنجبيني که با عسل تهيه مي شود، صفرابري اعلاست.
• سنگ هاي کليه و مثانه را از بين مي برد. براي اين منظور عسل را با کندر بايد مصرف کرد.
• عسل خواب آور است و به مبتلايان به بيماري کم خوابي توصيه مي شود که قبل از خواب چند قاشق مرباخوري عسل ميل کنند.
• براي رفع کم اشتهايي مفيد است و کلاً جريان خون را در بدن بهبود مي بخشد. از اين رو به رشد عضلات کمک مي کند، پس براي بچه هاي کم اشتها و افراد ورزشکار بسيار مفيد است.
• عسل گرفتگي مويرگ ها را باز مي کند و براي عروق بسيار مفيد است. پس سالمندان اگر هر روز شربت عسل و ليموي تازه بنوشند، عمر طولاني تري خواهند داشت.
• حتي موم عسل نيز خواص زيادي دارد و ماسک آن براي صورت، چين و چروک و فرورفتگي هاي پوست را مي پوشاند و پوست را لطيف مي کند.
