انواع عسل را بهتر بشناسیم
عسل بر اساس گلهای منطقه ای که زنبور ها در آن کار میکنند به چند نوع تقسیم میشوند
عسل تک‌گل
ا گر گلهای غالب یک منطقه گل خاصی باشد، به عسل تولیدی آن منطقه«عسل تک‌گل» می‌گویند.
براساس همین تعریف به عسل منطقه خراسان جنوبی (بیرجند)عسل عناب و زرشک – عسل شهرهای کرمانشاه، خوانسار و همدان – که بیشترین فراوانی گل‌گون را دارند – عسل‌گون می‌گویند. به عسل تولیدی مناطق لار، طالقان، طارم و زنجان- که بیشترین فراوانی گل آویشن را دارد- عسل آویشن می‌گویند و به عسل اصفهان و سمیرم «عسل مریم گلی» می‌گویند. البته ممکن است عسل بعضی مناطق مثل دماوند، اردبیل و تبریز از گلهای متنوعی تولید شود که عسل معمولی طبیعی نام دارد. در ضمن عسل‌های تک‌گل علاوه بر ارزش غذایی، بیشتر به عنوان دارو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رنگ عسل
رنگ عسل به گل‌هایی که زنبور از شهدشان استفاده می‌کند، بستگی دارد. بر همین اساس ممکن است شما در بازار، عسل‌هایی از زرد بسیار کم‌رنگ تا قهوه‌ای بسیار پررنگ را ببینید؛ مثلا عسل زرشک که مخصوص منطقه خراسان جنوبی است به رنگ قرمز جگری است، عسل گلهای نارنج و پرتقال قرمز رنگ است، عسل‌گون زرد، عسل آویشن و چهل گیاه قهوه‌ای و عسل اقاقیا نیز بی‌رنگ است.
انواع عسل
– عسل‌های موجود در بازار را می‌توان به 3 نوع اصلی تقسیم کرد:
عسل طبیعی : عسلی که زنبور با مکیدن شهد گل‌ها تولید می‌کند.
عسل غیرطبیعی: عسلی که زنبور با مکیدن شربت آب شکر یا شیره میوه تولید کرده باشد.
عسل تقلبی: عسلی که یک فرد متقلب از شیره قند، شیره ذرت یا با بعضی میوه‌ها بدون دخالت دادن زنبورها درست کرده باشد.
استفاده از ظرف فلزی ممنوع عسل محصول فسادناپذیری است که خاصیت باکتری‌کشی دارد؛ پس فاسد نمی‌شود.
نگهداری عسل حتی برای کوتاه‌مدت در دمای بالای 32 درجه سانتی‌گراد، رنگ، طعم و خاصیت آنزیم‌ها‌ی آن را تغییر می‌دهد.
در ترکیب عسل مقدار زیادی اسید وجود دارد. برای همین اگر عسل‌تان را در ظروف فلزی نگه دارید، هم ظرفتان خرده می‌شود و هم رنگ، بو و طعم آن تغییر می‌کند، پس حتما عسل را در ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی نگه دارید.
رطوبت، دشمن عسل است. عسل را در جای مرطوب نگه ندارید، در ضمن قاشق خیس را در ظرف عسل فرو نبرید چون باعث رقیق و نامرغوب شدن آن می‌شود.
عسل در دمای بالای 25 درجه سانتی‌گراد یا زیر 5 درجه سانتی‌گراد «شکرک» می‌زند.
وجود ذرات خارجی مثل گرد و غبار، ذرات موم و… در عسل باعث تسریع عمل شکرک زدن آن می‌شود.
اگر عسل‌تان شکرک زد، نگران نباشید. شما می‌توانید به راحتی و با قراردادن شیشه عسل درون یک ظرف آب‌‌جوش آن را حرارت دهید و به حالت اولش برگردانید.
اما اگر یک ماه بعد دیدید که دوباره همان عسل شکرک زده ـ به خاطر متبلور شدن دانه‌‌های شکر ـ به راحتی نمی‌توانید با انجام کار دفعه قبل آن را به حالت مایع درآورید.
عسل‌های پاستوریزه که در حرارت بالا جوشیده و به صورت صنعتی بسته‌بندی میشوند، اصلا شکرک نمی‌زنند و رسوب هم نمی‌کنند.
در عوض به علت حرارت زیاد، بسیاری از خواص آن کم می‌شود؛ یعنی درصدی از اسیدهای آمینه، دیاستاز مثبت و بعضی ویتامین‌های عسل از بین می‌رود.
عسل از سالم‌ترین خوراکی‌هاست، به شرطی که از اول سالم به عمل آمده باشد چون در بعضی مناطق زنبورها از گل گیاهان سمی شهد می‌مکند یا از شهد گیاهانی که سمپاشی شده‌اند، استفاده میکنند که نتیجه آن تولید عسل نامرغوب یا حتی سمی است.
حواستان باشد عسلی که بوییدن آن شما را به عطسه بیندازد، خوردنش مستی و سکر بیاورد یا چشیدنش گلو را بسوزاند، عسل نامرغوبی است که باید از خوردنش پرهیز کرد.
عسل تقلبی
عسل آن‌قدر طرفدار دارد که بعضی آدم‌های سودجو و متقلب برای بیشتر پول به جیب زدن به فکر تولید عسل تقلبی بیفتند. این افراد گاهی از شیره قند یا شیره ذرت و… عسل تقلبی درست میکنند و به نام عسل طبیعی می‌فروشند. گاهی هم ممکن است زنبوردار یا فروشنده‌ای بخواهد یک عسل غیرطبیعی (دادن آب شکر به زنبور) را به عنوان عسل طبیعی به خلق‌الله قالب کند. خب، حالا چطور می‌شود عسل طبیعی را از عسل غیرطبیعی یا تقلبی تشخیص داد؟ اساتید رشته زنبورداری و عسل برای این شناسایی از روش‌های آزمایشگاهی استفاده میکنند اما مردم عادی هم با استفاده از روش‌های ساده تجربی می‌توانند نوع طبیعی را از غیرطبیعی یا تقلبی تشخیص دهند.
شناخت انواع عسل
این روش‌های عبارتند از؛
1 – ریختن عسل در آب سرد: اگر مقداری عسل طبیعی را در یک لیوان آب سرد بریزید، می‌بینید که عسل کاملا حالت چسبندگی خود را حفظ می‌کند و خیلی سخت و دیر در آب سرد حل می‌شود اما عسل تقلبی سریع در آب حل می‌شود.
2 – رس شدن عسل: رس شدن به معنای رسوب کردن و کدر شدن عسل است. عسل طبیعی به دلیل داشتن دیاستاز بعد از مدتی ته‌نشین می‌شود و شکرک می‌زند؛ یعنی ذرات قند عسل متبلور می‌شود و عسل مانند روغن نباتی سفت می‌شود.
خوردن این نوع عسل از نظر اطبا و کارشناسان نه تنها ضرر ندارد که خیلی هم مفید است اما بیشتر مردم اگر عسل‌شان به این حالت دربیاید، فکر میکنند خراب شده و دیگر از آن استفاده نمی‌کنند. اما عسل‌های غیرطبیعی به دلیل نداشتن دیاستاز نه شکرک می‌زنند و نه ته‌نشین میشوند. در ضمن یادتان باشد که عسل‌های پاستوریزه و حرارت دیده ـ که کم‌خاصیت شده ـ هم شکرک نمی‌زنند.
